Габа

Габа то периодична деформация хтора ше шири у просторе и часу. Габи преноша енерґию през простор без прецеку часточкох штредку (нєпостої пренос маси ношацого медиюму). При механїчних габох часточки штредку лєм осцилую коло своїх ровновагових положеньох, док при електромаґнетних осцилує електричне и маґнетне польо. Електромаґнетни габи ше пресцераю и през вакуум (етер).

Поверховна габа на водии

Габа ше характеризує з амплитуду, фреквенцию (частосц) и габову длужину. Амплитуда найвекше одступанє брега габи од ровновагового положеня (кед габи нєт). Фреквенция то число брегох хтори ше зявюю у розпатраней точки у єдинки часу. Габова длужина то розстоянє медзи двома точками истей фази. Габа трансверзална кед єй амплитуда нормална на напрям рушаня, а лонґитудинална кед амплитуда паралелна з напрямом рушаня.

Габи розличней длужини.Габова длужина λ то оддалєносц медзи двома брегами або долїнами габи.

Физични штредок

Штредок з чиїм поштредованьом ше преноши габа може мац даяки зоз шлїдуюцих прикметох:

• гомоґени штредок кед прикмети штредку у шицких точкох єднаки,

• изотропни штредок кед физични прикмети исти, нєзависно од напряму рушаня.

Заєднїцки прикмети

Єст числени зявеня вязани за габове рушанє:

• рефлексия (одбиванє) – пременка смислу пресцераня, пре наиходзенє на рефлексийну поверхносц (наглу пременку штредку)

Приклад лонґитудиналней габи

Приклад трансверзалней габи

• рефракция (преламованє) – пременка напряму пресцераня габи (ламанє), пре наиходзенє на нови штредок

• дифракция (розшеванє) – кружне ширенє габох за препреченьом на драги пресцераня габох през штредок

• интерференция (взаємни вплїв) – складанє габох хтори ше найду у истей точки у истей хвильки

• дисперзия (розтресанє) – розкладанє габох по фреквенцийох, габових длужинох лєбо енерґийох

файти габох

Трансверзални габи то габи чийо амплитуди нормални на напрям пресцераня, поведзме, габи на струни (дроту) и електромаґнетни габи.

Лонґитудинални габи то габи чийо ше осцилациї случую у напряме пресцераня, наприклад, звучни габи.