Сандра Ди

Сандра Ди (*23. април 1942—†20. фебруар 2005) америцка манекенка и ґлумица русинского походзеня.

Сандра Ди
Народзена	23. априла 1942. року, Ню Джерзи, ЗАД
Умарла	20. фебруар 2005. (62), Калифорния, ЗАД
Кариєра	манекенка, ґлумица
Период анґажованя	1957—1983
Популарни филми	Скорей як цо одплїваю(1957) Жвератко живота (1959) Дзивуша (1959) Лєтнє место (1959) Кед придзе септембер (1961) Кед чловек одвитує (1962) Страцени (1983)
Припознаня	Златни ґлобус

Сандра Ди, народзена як Александра Зак (Жук) (23. априла 1942. року) у Байону, америцка держава Ню Джерзи. Родичи єй мацери Мери Цимболяк були лемковского/карпато-русинского походзеня. На початку 20. вику, мацеров оцец, Александар Цимболяк, як мали хлапец, зоз родичами емиґровал до Байону (ЗАД) зоз малого валалу Изби, зоз Галичини, нєшкайшей юговосточней Польскей. Мацерова мац Ана Пласкон, родзена у Байону, алє єй родичи тиж емиґровали зоз истого валалу Изби.

Кариєру почала на знїманю рекламох за дзеци, а до филмскей индустриї вошла як дзивка. Найпознатша є по своїх „наївних улогох”. Достала награду Златни ґлобус за найперспективнєйшу нову ґлумицу за улогу у филме Скорей як цо одплїваю (реж. Роберт Вайс, 1957. рок). Постала позната по улогох у представох Жвератко живота и Дзивуша, обидва зоз 1959. року. По способе живота и знятих филмох, як и краси, була идол младих Америкацох. Сандра Ди тиж позната и по тим же єй подоба и часточнє дзепоєдни хвильки зоз живота були инспирация знїманє познатого музичного филма Брилянтин (1978) и писню Попать на мнє, я Сандра Ди (Look at Me, I'm Sandra Dee). Єй подоба ше у тим филме сатирично наводзи як символ нєвиносци и „послухней дзивки”.

Концом 1960-их, кариєра єй нагло опадує, а тиж так ше и закончує малженство зоз шпивачом Бобийом Дарином (1960-1967).

Младосц

Сандра Ди єдине дзецко Мери, народзеней Цимболяк и Джона Зака (Жука). Скорей як цо наполнєла 5 роки, родичи ше розишли.

Пошвидко як пременєла мено и кед наполнєла 12 роки, розпочала манекенску кариєру и робела у подприємству у Нюйорку.

Цо ше дотика точного датума народзеня, єст нєясни информациї. Правни реґистри и надгробни памятнїк, хтори поставел єй син, потвердзую же є народзена 1942. року. Зоз єй интервюа за Oknard Press-Courier зоз 1967. року, тиж мож чуц же 1960. року мала 18 роки кед ше упознала зоз Бобийом, а три мешаци познєйше ше винчали. У кнїжки, хтору написал єй єдини син, пише же є народзена 1944. року, а тиж, кед починала кариєру як манекенка и ґлумица, Сандра и єй мац ю „подмладзели” же би мала вецей можлївосци достац роботу.

Кариєра

Америцки режисер Рос Хантер збачел Сандру Ди зоз мацеру у Парк-авениї у Нюйорку, кед мала 12 роки. У єдним сообщеню 1959. року Сандра виявела же „швидко одросла”, же углавним була окружена зоз старшима людзми и же „могла робиц шицко цо пожадала”. Под час манекенскей кариєри сцела схуднуц же би була худа як „манекенки високей моди”, а под час и после нєправилного костираня мала вецей чкоди як хасну, здравє було очкодоване. И попри того, Сандра за рок роботи як млади модел у Нюйорку заробела аж 75 000 долари, хтори потрошела на себе и свою мацер кед єй умар мачох. Тота сума була векша од надополнєня хторе доставала за роботу ґлумици.

Ґлумецка кариєра

Плаката за филм Дзивуша, 1959

По законченю кариєри манекенки, Сандра ше преселєла зоз Нюйорку до Голивуду 1957. року. Ходзела до приватней голивудскей професийней школи, дипломовала у Универзитетскей штреднєй школи у Лос Андєлесу у юнию 1958. року.

Першираз ше зявела у филме 1957. року Скорей як цо одплїваю (режисер Роберт Вайс), зоз ґлумицами Джоан Фонтейн и Пайпер Лори. Же би промововала свою фотоґрафию, Сандра ше зявела у децембарским чишлє „Модерни екран” у рубрики Луели Парсонс, хтора похвалєла младу дзивку и поровнала єй випатрунок и талант зоз Ширли Темпл. За улогу у тим филме, Сандра Ди наградзена зоз Златним ґлобусом за нову старлету рока, вєдно зоз Каролину Джонс и Даяну Варси.

Улога у филме Жвератко живота (1959)

Филм Жвератко живота (1959), у хторим Сандра Ди ґлумела зоз Лану Тарнер, посцигнул вельки комерциялни успих, и у тим чаше тота продукция була продукция зоз найвекшим заробком у историї продукцийней хижи Universal Pictures, так же Сандра постала популарнєйша.

Шлїдза улоги у филмох: Дзивуша (1959), Лєтнє место (1959), Кед придзе септембер (1961) у хторим упознала будуцого супруга. Вєдно ґлумели у филме Кед чловек одвитує (1962)...

Щезованє кариєри

До конца 1960-их Сандрова кариєра у опадованю прето же ю Universal Pictures одбива як ґлумицу, розиходзи ше од супруга и ридко кеди наступа. У интервюу зоз Робертом Ебертом зоз 1967. року, Сандра приповеда о своїм искустве зоз систему у филмскей продукциї и о имиджу „наївней дзивки” хтори єй бул наруцени и за хтори дума же бул огранїчуюци.

Остатнї филм у хторим ґлумела то Страцени (1983).

Умарла 2005. року. За собу охабела сина и два унуки.

Литература

• Любомир Медєши, РУСКА ТРАДИЦИЯ („Американци русинского походзеня”), Дружтво за руски язик,литературу и културу, Нови Сад, 2007, бок 303

Вонкашнї вязи

https://pl.wikipedia.org/wiki/Sandra_Dee#cite_ref-CITEREFKashnerMacNair2002268_2-0 Сандра Ди, Википедия на польским язику, pl.wikipedia.org

https://www.tccweb.org/prominentcarpathorusyns.htm Sandra Dee – The Carpatian Connection (на анґлийским язику), tccweb.org

https://www.imdb.com/name/nm0000364/ Сандра Ди у ИМДб (найвекша база филмох и ґлумцох) (язик анлийски), www.imbd.com

• Гавриїл Колєсар: Сандрово коренї у Лемковини (Сандра Ди), Руснаци у швеце, Рок IV, ч. 1, Януар-Април 2005, б. 20.