Википедия

Хореоґрафия

Хореоґрафия (греч. Χορογραφία дословни преклад - записованє танцу)[1] представя окремну уметнїцку дисциплину у твореню сценско-музичних танєчних дїлох. Компонованє, аранжированє зложених танєчних елементох по єдинствену формалну, змистову цалосц ускладзену зоз музичну основу. У такв. класичним балету компонованє потребно же би шлїдзели числени ,,канони-правила, док у модерним танцу хореоґрафове хасную шлєбоднєйши форми.[2] Хореоґраф то музично-сценски уметнїк хтори ше у театру занїма зоз креированьом танєчних аранжманох (крочаї, рухи, фиґури и подобне) за театралну представу (балетску, драмску, оперску).[3] Найзложенши постановки то цаловечарши балетски представи. Найчастейше ше балетски танєчнїки зоз богатим танєчним искуством, богату праксу и окремним талантом за тоту файту креативней роботи, пред конєц своєй активней танєчней кариєри опредзелюю за хореоґрафску роботу.

Хореография за шпански танєц Качуча, описани зоз танєчну нотацию
Єден зоз перших рукописох танца зоз хореоґрафскима знаками (Каталония 1496. року.)
Хореоґрафия балета Копелия, композитор Лео Делиб

Етимолоґия

ушориц

Слово хореоґрафия (греч. χορογραφία) дословно значи „писанє танцу” а настало од греческого слова „χορο” а значи кружни танєц лєбо буквално танцуєм у колу и „γραφία”- значи писац, зазначовац. Першираз ше слово зявело у америцко-анґлийским словнїку 1950-их рокох, [4] а слово „хореоґраф” (греч. Χορογραφ) першираз похасноване як заслуга Джорджа Баланчина у Бродвейским мюзиклу „На твоїх пальцох” 1936. року. [5] Скорей того, за сценски лєбо филмски заслуги, хасновали ше фрази як цо то „состави пририхтал”. [6] „танци порихтал" [7] лєбо єдноставно „танци" а то означовало и хореоґрафа. [8]

История

ушориц

У Италиї у епохи ренесанси танєчни майстрoве творели рухи за дружтвени танци зоз хторима подучовали танєчнїкох, а сценски балети настали тиж на подобни способ. У Французкей у 16. вику, французки дворски танци ше розвивали спрам уметнїцких моделох-обрасцох. У 17. и 18. вику дружтвени танєц ше одвойовал од театралних тенєчних представох. У цеку того периода слово „хореоґраф” применєне за написани запис о танцох, хтори познєйше постал познати як „нотация танца” зоз значеньом хореоґрафиї хтора прешла на єй нєшкайше хаснованє як композиция велїх рухох хтори творя танєчну представу.

Сучасни танєц створел нови, природнєйши стил хореоґрафиї, дзекуюци и уключуюци русийского хореоґрафа Мишела Фокина (1880-1942) [9] и Исидору Данкан (1878-1927) и од теди стили варирую помедзи реалистичну репрезентацию и абстракцию. Мерс Канинґем, Джордж Баланчин и Фредерик Аштон були значни хореоґрафове класичного лєбо абстрактного танцу, Баланчин Аштон, вєдно зоз Марту Ґраям, Леонидом Масином, Джеромом Робинс и другима, тиж креировали репрезентативни дїла. Исидора Данкан любела природни рухи и импровизацию. Робота Алвина Ейлия (1931-1989), проамерицкого танєчнїка, хореоґрафа и активисти, облапйовала велї стили танцу, уключуюци балет, джез, сучасни танєц и театер.

 
Хореоґрафия, сучасни перформанс танцу, хаснованє ЛЕД екрана

Технїки танєчней хореоґрафиї

ушориц

Танци дизайновани зоз хаснованьом єдней лєбо обидвох основних хореоґрафских методох:

• Импровизация, [10] у хторей хореоґраф дава танєчнїком партитуру (т.є. ґенерализовани директиви хтори служа як напрямки за импровизовани рушаня-рухи и форму. Напр. партитура може упутиц танєчнїка же би ше оддалєл од другого танєчнїка, хтори з другого боку упуцени и жада заобисц поцагованє, лєбо може одредзиц рухи хтори потребно виводзиц на импровизацийни способ у цеку музичней фрази, як процивносц танєчней хореографиї. [11] [12] Партитури зоз импровизациями найчастейше понукаю ширшу шлєбоду и особну интерпретацию танєчнїкох.

• Планована хореоґрафия, у хторей хореограф диктує рух и форму до дробнїцох, и охабя лєм дакус можлївосци танєчнїкови же би могол представиц особну интерпретацию.

Интердисциплинарни обласци вязани за хореографию

ушориц
 
Балетска хореоґрафия и сцена зоз балету Лабудово озеро, Петра Илїча Чайковского

1. Кореолоґия (Choreology)

2. Студиї етнокореоґрафиї:

♦ История наставаня и розвоя традиционалного танцу розличиних етнїчних ґрупох

  • ґенеза танцу (як настал);
  • опис танцу у контексту календарских и каждодньових ритуалох (обичайох);
  • взаїмни уплїв традицийних танєчних културох (медзиетнїчни контакти);
  • преучованє културно-историйских специфичносцох наставаня жанрох и формох танцох одредзеней етнокултуролоґийней популациї итд.

♦ Теория и методология за преучованє тенєчней  култури етнїчних ґрупох (зявели ше два напями):

  • виглєдованє морфологиї танцу (форма, структура, елементи танцу), питаня терминолоґиї, концепциї, розвой приступу и методи за описованє /виглєдованє кинетичного тексту и його цалосцох; проблеми класификациї и систематизациї форми народней хореоґрафиї и друге. Напр. єрменски танци, мадярски, молдавски, русийски танци и других народох.
  • преучованє семантских танцох (значенє, функциї – змист/значеносц танцу у рижних историйских фазох/периодох.
 
Дзецинска инпровизация танцу, Ганц Тома (1839-1924

3. Кинезиолоґия

4. Йоґа

5. Танєчна  терапия, психотерапийне примєньованє танцу и руха як  процес хтори  промовує интеґрованє (повязаносц) емоционалного и физичного стана поєдинца.

6. Палеокореоґрафия - обряди и ритуали етнїчних групох знятих  зоз способом медийних знїманьох [13]

Хореоґрафия нєшка

ушориц

Нєшка главни правила у хореоґрафиї таки же би уведли даяки файти шора у виводзеню у рамикох трох димензийох простору, и штвартей; часу и можлївосцох людского цела. У сценских уметносцох, хореоґрафия ше одноши на людски рух и форму. У танцу, хореоґрафия позната як танєчна хореоґрафия лєбо танєчна композиция. Хореоґрафия ше тиж хаснує у рижних других обласцох, уключуюци оперу, чирлидинґ, театер, маршируюци бенд, синхроноване плїванє, кинематоґрафию, шлїзканє, ґимнастику, модни ревиї, шоу хор, продукцию, видео танци и анимировану уметносц.[14]

 

Змаганя

ушориц

Рижни держави у велїх варошох нєшка орґанизую змаганя у балету, тиж и сучасних танцох, хореоґрафийох та и фолклорних.

Медзинародне хореоґрафске змаганє Хановер,[15] у Нємецкей то змаганє зоз найдлугшу традицию на швеце (започате коло 1982), у орґанизациї Балетского дружтва Хановер е.В. Отримало ше онлайн у цеку пандемї ковида-19 2020. и 2021. року, , а на сцену Театра у Ейлия ше врацело 2022.  Орґанизую ше у швеце у векших городох велї балетки змаганя и змаганя сучасних танцох а тиж и самих хореоґрафийох.

Ґреґор Золиґ, главни хореоґраф танцу у Державним театре Брауншвайґ, меновани  за уметнїцкого директора змаганя 2020. року. Условия за упис таки же нови уписнїки муша буц младши од 40 рокох и фахово оспособени.  Змаганє ше отримує  у сотруднїцстве зоз Фондацию Танї Лидтке (од єй шмрци 2008. року), а од 2021. року фондация додзелює нову награду за продукцию, хтора допольнює пейц други награди  за продукцию. Награди за 2021. и 2022. рок додзелєл Марко Ґеке, тедашнї директор Державного  балету театра Хановера.

Постоя  велї други медзинародни  хореоґрафски змаганя, углавним унапрямени на сучасни танци. То шлїдуюци змаганя:

♦ Медзинародне змаганє у балету и хореоґрафиї у Пекинґу, Китай
♦ Платформа за сучасни танєц, Кипар, Греческа
♦ Медзинародне змаганє  хореоґрафох у Копенгаґену,  Данска (CICC), основано 2008. року [16]
♦ Хелсиншске балетске змаганє, награда за хореоґрафию, Хелсинки, Финска
♦ Медзинародне  хореоґрафске змаганє, Рим, Италия
♦ Московске балетске змаганє и конкуренция хореоґрафох, Москва, Русия
♦ Награда хореоґрафох  Нови авантури, Лондон, Велька Британия
♦ Монтреалска награда за танєц, Монтреал, Канада
♦ Медзинародне балетске змаганє Валентина Козлова, Брисел, Белґия
♦ Медзинародне  балетске змаганє  Варна, награда за хореоґрафию, Варна, Болгарска
♦ Медзинародне  онлайн змаганє у танцу (IODC) уведзене  2020. року, пре пандемию ковида-19. На тим змаганю награда Ґран при у вредносци  1.000 долари.

Литература

ушориц
  • Здравковић, Милован (2007). "Речник основних позоришних појмова" (II допуњено изд.). Народно позориште у Београду, (Београд – КИЗ АЛТЕРА). стр. 79/80. ISBN 978-86-84897-17-8.
  • Бойківські і лемківські танці: монографія. Кн. 2 / Р. Гарасимчук. — Л., 2008. — 320 c.Ellfeldt, L. (1998) A Primer for Choreographers . Waveland Press. ISBN 0-88133-350-6.
  • Minton, S, C. (1997) Choreography: A Basic Approach Using Improvisation. Human Kinetics . ISBN 0-88011-529-7.

Референци

ушориц
  1. ↑ Бајић 2006, бок 42
  2. ↑ Здравковић 2007, бок 79-80.
  3. ↑ Definition of choreography Dictionary.com.
  4. ↑ Presented by Amanda Wilde (26. 10. 2006),,Frankie Manning: Lindy Hop Pioneer" Radio Intersection. Seattle, WA Sound Public Radio. Архивоване з ориґинала12. 10. 2007. г.. 12:31 мин. KUOW Puget
  5. ↑ Taper, Bernard (1996).Balanchine, a biography : Taper Bernard University of California Press. стр 180 str. ISBN 978-0-520-20639-7
  6. ↑ Top Hat (DVD). RKO Radio Pictures. Корисна информација се налази на: 00:01:15. „Ensembles Staged by
  7. ↑ Melodies Old and New (DVD) Metro-Goldwyn-Mayer Корисна информација се налази на: 00:00:20.
  8. ↑ choreography Енциклопедија Британика
  9. ↑ Choreography: What It Is and How to Get Started Skillshare. 24. 6. 2021.
  10. ↑ What is Contact Improvisation Contact Improvisation.
  11. ↑ Dart, Mary McNab (1995). „Appendix C: Dancing Style”.Contra Dance Coreograpfy : A reflecon of Social Schangr
  12. ↑ Pittman, Anne M.; Waller, Marlys S.; Dark, Cathy L. (2015). Dance a While: A Handbook for Folk, Square, Contra, and Social Dance, Tenth Edition. Waveland Press. стр. 201. ISBN 978-1478629511.
  13. ↑ International encyclopedia of dance : a project of Dance Perspectives Foundation, Inc.
  14. ↑ Flatt (мај 20) movement-direction kafe flatt The Crowood Press. бок 89—105. ISBN 9780719840609.
  15. ↑ Choreography 36 36. International Choreographic Competition Hannover 2022 Choreography Competition Hannover.
  16. ↑ The Copenhagen International Choreography Competition (CICC) Copenhagen International Choreography Competition. Архивоване з ориґиналу
Превьате зоз "https://rsk.wikipedia.org/w/index.php?title=Хореоґрафия&oldid=6946"