Шороґлї

Шороґлї (серб. шараге, укр. шаради, горв. šarade, поль. szarady, слов. šarády, од мадяр. saroglya) – часц селянского коча.

Преднї шороґлї зложени зоз бокох або кривих карфох и трох дручкох. Боки на шороґльох криви, а скравало ше их по фурми зоз кривого древа. Длугоки були 12 цоли. Шицки три дручки прости и єднаки груби. Скрати, односно вирезани шороґлї колєсар перше зложел же би означел дзе треба дзиравиц и же би им вимерал дияґонали. Мушел мац на розуме же шороґлї горе ширши, а долу узши, цо значи же верхнї дручок кус длугши як споднї. Кед боки позначел, вец требало розмерац и позначиц дзири за дроти на дручкох. То мушело буц барз точно поробене, бо би коваль нє могол удзац до нїх дроти. Дзири на дручкох колєсар фуровал прейґа зоз ценшим фуровом, а дзири за дручки на бокох шороґольох нє требало прейґа префуровац. Перше их вифуровал до поли, а потим ище зоз длатом видлабал на векше. Подзиравени часци шороґльох виробел на округло зоз обручним ножом, гобльом, а скорей як цо шороґлї зложел, на верхнїх часцох бокох зоз длатом доокола видлабал ярчок. До того ярчку коваль кладол бляхочку. Ярчок було потребне видлабац прето же би ше бляхочка нє сцаговала зоз бокох шороґльох. Кед шицко було готове, колєсар преднї шороґлї зложел, а зоз роботу на нїх предлужовал коваль. На преднї шороґлї коваль кладол два длугши плехи и то з лїца, а прилапйовал их зоз по єдну панточку, хтору кладол на штредок помедзи верхнї и штреднї дручки. Далєй, колєсар прибивал плехи прейґа з лїца шороґльох на верхнї и споднї дручки. Плехи скруцел аж на задок, обнєсол з нїма боки шороґльох, прилапел бочни плех и сциснул го зоз панточку коло дручка. Так помоцнєни шицки места дзе дручки уходзели до бокох шороґльох. Потим коваль посцискал шороґлї зоз дротами так же дрот скривел наполи, та го хпал до двох сушедних дзирох од споднього, през штреднї, по верхнї дручки. На верху, дзе дроти вишли зоз верхнього дручка, зарезал им ґвинт, а на тот ґвинт вец закруцел шруб же би дроти посцискал. До зарезаних ярчкох на верху бокох шороґльох кладол по єдну бляхочку, на хтору квачел квачки. Преднї шороґлї ше на коч кладло так же ше їх споднї дручок квачело з нукашнього боку помедзи їх боки и перши дрот, за тартов на споднїм дручку драбинки. Верх шороґльох ше зоз квачку квачело за каричку на верхнїм дручку драбинки. Шороґлї дакус нїзши як драбинки, а так ше их капчало же би стали, кед ше патрело з боку, под оштрим углом ґу драбинком. На верхнї дручки шороґльох, кед ше шедзело на лавочки, мож було виложиц ноги.

Заднї шороґлї на кочу, як и преднї, горе ширши а долу узши. Розлика медзи нїма у тим же заднї шороґлї вельо висши, односно, високи су як и драбинки 12 цоли, а маю пейц дручки. Споднї дручок на нїх прости. Шлїдуюци дручки ґу верху шороґльох вше баржей закривени, а грубина им шицким єднака. Поступок колєсарского виробку заднїх шороґльох бул исти як и преднїх, з тим же за заднї шороґлї колєсар мал окремни фурми за криви дручки. И у коваля поступок оковйованя исти як и на преднїх шороґльох, алє заднї шороґлї мали штири карички: по єдну з бокох и два з лїца на верхнїм дручку. През тоти карички ше прецаговало ланц зоз хторим ше верх шороґльох капчало за драбинку. Зоз попущованьом ланца шороґлї могли стац нїжей. Сподок шороґльох, як и на преднїх шороґльох, бул заквачени за тартов на споднїм дручку драбинкох.

Литература

Словнїк руского народного язика II, O – Я, Филозофски факултет, Одсек за русинистику, Нови Сад 2017, б. 774

Руско-сербски словнїк, Филозофски факултет, Одсек за русинистику, Нови Сад 2010, б. 848

Вонкашнї вязи

Наташа Фа Холошняй, Колєсарске ремесло, Термонолоґия, Studia Ruthenica 19, Нови Сад 2014, б. 62-64

Шараге, значење и дефиниција, вебсайт jezikoslovac.com