Йоаким Яша Баков

Йоаким Яша Баков (*10. децембер1906—† 21. октобер 1974) бул югославянски атлетски репрезентативец, спортски тренер, професор сербского и французкого язика, полиґлота, поет и прекладатель, преподавач у першей рускей ґимназиї у Руским Керестуре


Йоаким Яша Баков

Народзени	10. децембра 1906.
Умар	21. октобра 1974. (68 роки)
Державянство	австро-угорске, югославянске
Язик творох	руски, сербски
Школа	Ґимназия Вельки Бечкерек, Нови Сад
Универзитет	Филозофски факултет у Беоґрадзе
Период твореня	1934—1971
Жанри	спoрт, образованє, литература
Поховани	Нови теметов у Новим Садзе

Биоґрафия

Йоаким Яша Баков ше народзел 10. децембра 1906. року у Дюрдьове у селянскей фамилиї, як єдинєц. Оцец му Янко, а мац Гелена (дзивоцке презвиско Мудри). Оцец му 1914. року погинул у Першей шветовей войни. Основну школу закончел у Дюрдьове, до ґимназиї почал ходзиц у Зренянину (теди Вельки Бечкерек), а предлужел у Новим Садзе.

Под уплївом своєй мацери и дїда хтори бул дзияк у церкви вон пошол на школованє до Риму дзе ше уписал на Теолоґийни факултет. Медзитим, нєодлуга одходзи з Риму и уписує ше на Филозофски факултет у Беоґрадзе, на ґрупу югославянска литература, сербскогорватски язик и французку язик дзе дипломовал 1934. року и истого року почал службовац як суплент у Славонскей Пожеґи, у Копривници, а од єшенї 1936. року як професор у Реалней ґимназиї у Зомборе. По законченю школского 1942/43. року бул мобилизовани до „мункашох“, алє є премесцени до Нового Саду на длужносц професора у Сербскей ґимназиї. У фебруару 1945. року розпоредзени є до Руского Керестура за професора у новооснованей нїзшей ґимназиї зоз руским наставним язиком. Ту бул и воспитач и активиста у спорту.

Робота у просвити и култури

У ґимназиї проф. Баков преподавал вецей предмети. О його роботи, як викладача у класи, у урядовим школским звиту Гавриїла Г. Надя, тедишнього директора, написане: Як професор бул вше добре порихтани, а знаня мал тиж надосц и мал найвекше число предметох. Бул поет по природи, мал у себе вельо енерґиї, одушевйовал велїх и знал буц толерантни собешеднїк, гоч ше нє складал з дачиїм думаньом. Яша Баков бул єден з вельких познавательох шветовей литератури. Бул у преваги над велїма понеже могол найзначнєйши литературни дїла зоз шветовей литератури читац на ориґиналє прето же бешедовал и писал на штернац язикох, а ище даскелї хасновал у бешедней форми ... бул полиґлота такого обсягу яких було мало нє лєм у нашей жеми алє и ширше.

Член Редакцийного колеґиюма будуцих новинох Руске слово постал 1945. а истого року на сновательней схадзки Рускей матки у Руским Керестуре вибрани є за заменїка секретара. Теди и почина його обачлївше анґажованє на културним планє. Иницировал реформу писма у нашим литературним язику, алє му ше нє удала. Обявел у Народним календаре даскельо писнї, прекладал басни зоз русийского язика, а писал и прозни твори.

Спортска биоґрафия

Яша Баков робел як професор сербского и французкого язика тринац роки, а главну часц свойого роботного вику препровадзел як спортски роботнїк. По спортскей дїялносци и посцигнутих успихох, окреме у обласци лєгкей атлетики, бул познати у Югославиї, та и за єй гранїцами. Вон бул югославянски атлетски репрезентативец у периодзе од 1934. по 1948. рок Змагал ше у скаканю з палїцу. Пред войну бул член АК Югославия а по войни АК Русин у Руским Керестуре. Яша Баков бул три раз шампион Югославиї у скоку зоз палїцу 1935 (3,60 м.), 1936 (3,70 м.) и 1937 (3,75 м.). Участвовал на Лєтнїх олимпийских бавискох 1936. року у Берлину дзе зоз скоком од 3,70 м. поставел державни рекорд алє ше му нє удало квалификовац до финала.

Його особни рекорд бул 3,75 м. а посцигнул го 1937. року.

Баковови Руски Керестур бул „цесни“ за витворенє його спортских амбицийох, та ше 1949. року врацел до Нового Саду, дзе почал робиц як атлетски тренер. Оталь преходзи до Сараєва, Панчева, та до Беоґраду. Свою тренерску кариєру закончел у Новим Садзе и 1971. року пошол до заслуженей пензиї. Под час тренерскей служби о своїм трошку видал 20 кнїжки спортского змисту.

Умар у Новим Садзе 21. а поховани є 23. октобра 1974. року на Новим теметове.

Як памятка на його службованє у керестурскей ґимназиї, дзе виховал цалу плеяду „палїцарох“ (скок з палїцу), з котрих даєдни постали и державни рекордере, уж вецей децениї ше у руских валалох отримую Спортски бависка котри ноша мено Яши Бакова.

Кратка спортска хронолоґия

Яша Баков ше зоз спортом занїмал од дзецинства. Окреме любел атлетику, гокей на лядзе, корчолянє и фодбал. Його спортска хронолоґия була така:

♦ як 15-рочни фодбалер вон у Дюрдьове 1921. року основал фодбалски клуб Дяк

♦ як осемнацрочни по першираз участвовал на ґимназийским першенстве у атлетики у Зренянину 1924. року

♦ на югославянским злєту у Любляни 1932. року освоєл перше место у атлетским дзешецбою

♦ бул учаснїк на перших медзинародних Балканских бавискох у Заґребе 1934. року

♦ у Удинох 1935. року Яша Баков злєпшал югославянски рекорд у скоку зоз палїцу зоз 3.55м на 3.60м

♦ на Олимпийских бавискох у Берлину 1936. року злєпшал державни рекорд на 3.70м

♦ свой найлєпши резултат и югославянски рекорд у скоку зоз палїцу посцигнул 1937. року кед прескочел 3.75м

♦ як штерацецрочни вон у Целю 1947. року освоєл державне першенство, а на Балканских бавискох у Царгороду друге место

♦ у Руским Керестуре, Новим Садзе, Сараєве и Панчеве иницировал и запроваздовал активносци у корчоляню и у гокею на лядзе

Ґалерия

Янко Олеяр, Яша Баков, Михайло Горняк, Мария Рамач и нєпозната дзивка у Руским Керестуре на початку 1950-их

Литература

Интеґрални текст под биоґрафску одреднїцу Яша Баков

Яша Баков: Вибрани твори; НВУ Руске слово, Нови Сад, 1983.
Атлетска леґенда Яша Баков (1906-2006), 100 роки од народзеня, зборнїк роботох з науково-фахового сходу, видавателє: Орґанизацийни одбор и НВУ Руске слово, Нови Сад.

Вонкашнї вязи

ATLETSKI ŽIVOT – Jaša BAKOV, dokumentarni film

JAŠA BAKOV O JEDRENJU NA LEDU - odlomak iz dokumentarnog filma

JAŠA BAKOV NA OLIMPIJADI U TOKIJU - odlomak iz dokumentarnog filma

JAŠA BAKOV O SVOJIM KNJIGAMA - odlomak iz dokumentarnog filma

JAŠA BAKOV O SVOME OBRAZOVANJU - odlomak iz dokumentarnog filma

Яша Баков, биоґрафия на НАР (Новинарска асоцияция Руснацох)

Дюра Варґа: Учаснїк берлинскей олимпияди (Яша Баков), Руснаци у швеце, Рок V, ч. 1, Януар-Април, 2006, б. 12.